"Aida" Verdiego w kinie Zorza

Melomanów zapraszamy w najbliższą sobotę do kina Zorza na kolejną transmisję na żywo z nowojorskiej Metropolitan Opera. Tym razem zobaczymy i usłyszymy słynne dzieło Verdiego "Aida".

Sobota, 15 grudnia 2012r. godz. 18.55
.
Aida – opera w 4 aktach z librettem napisanym przez Antonia Ghislanzoniego oraz muzyką Giuseppe Verdiego.

Opera została zamówiona w 1869 przez Ismaila Paszę, chedywa Egiptu, na uroczyste otwarcie Kanału Sueskiego.

Paul Draneth Bey, założyciel pierwszej kolei w Egipcie i dyrektor Opery Kairskiej już w 1869 r. zwrócił się do Verdiego z prośbą o napisanie hymnu na otwarcie dopiero co wybudowanego budynku opery. Verdi odmówił (na otwarcie opery, 6 listopada 1869 r., wystawiono Rigoletto). Mimo to, nie zrażony odmową mistrza, Bey i wicekról Egiptu przesłali do Camille'a Du Locle'a gotowy scenariusz opracowany przez Augusta Mariette'a z prośbą o przekazanie go Verdiemu. Verdi w końcu zainteresował się Aidą. Dodatkowym bodźcem była oferta honorarium – 150 tys. franków w złocie (co było kwotą bajecznie wysoką), wolna ręka w doborze wykonawców wszystkich ról i świetne warunki dla wszystkich współpracowników Verdiego.

Pierwsze poprawki w scenariuszu wniósł Verdi wraz z Du Locle'em latem 1870. Jednocześnie nawiązał kontakt z Ghislanzonim i jemu powierzył opracowanie libretto. Zgodnie z umową, Verdi zobowiązał się ukończyć partyturę w grudniu 1870 r. Możliwe, że początkowo Verdi myślał o wielkim spektaklu. Jednak po zapoznaniu się z warunkami teatru w Kairze dzieło zostało dostosowane do możliwości opery (Opera Kairska była niewielkim budynkiem, na widowni mieściło się tylko 850 widzów; dla porównania La Scala w Mediolanie mieści 3600 osób).

Pracę nad dziełem skomplikowała sytuacja polityczna. W lipcu wybuchła Wojna francusko-pruska, która opóźniła premierę. Dekoracje przygotowywane w Paryżu nie zostały przywiezione do Kairu z powodu oblężenia stolicy Francji przez armię pruską w 1870 r. W końcu, zamiast w styczniu 1871, prapremiera w Kairze odbyła się po wojnie, 24 grudnia 1871 r. Orkiestrą dyrygował Giovanni Bottesini a dekoracje przygotował Auguste Mariette. Pierwsi wykonawcy tytułowych ról:

Aida – Antonietta Pozzoni
Radames – Pietro Mangini
Amneris – Eleonora Grossi
Amonasro – Francesco Steller
Ramfis – Paolo Medini.

Opera została entuzjastycznie przyjęta przez ówczesną publiczność.

Podobnie zakończyła się włoska premiera w mediolańskiej La Scali 8 lutego 1872 r. pod batutą Franco Faccia. Kolejną premierą, w Parmie (1872) dyrygował osobiście Verdi.
Od chwili mediolańskiej premiery Aida rozpoczęła pochód przez wszystkie ważniejsze sceny świata, stając się jedną z najbardziej popularnych oper.

Premiera polska miała miejsce w Teatrze Wielkim w Warszawie 23 listopada 1875 r. (w oryginalnej wersji językowej). Z polskim tekstem Aida została wystawiona po raz pierwszy w Warszawie 9 czerwca 1877 r.

Aida należy do grupy dzieł często wystawianych w warunkach plenerowych; potężne przedstawienia (z udziałem kilkusetosobowych chórów i statystów, koni i egzotycznych zwierząt) wystawiano na wielu stadionach i w amfiteatrach, a nawet w rzymskich Termach Karakalli. Wiosną 1997 r. i na przełomie lat 2002/2003) Opera Wrocławska wystawiła takie superprodukcje "Aidy" w Hali Ludowej we Wrocławiu.